CBK zaprasza na spotkanie z Pawłem Hause, biskupem diecezji mazurskiej Kościoła ewangelicko-augsburskiego w RP

Kościół ewangelicko-augsburski p.w. św. Jana – 2023r., fot. Tadeusz Korowaj

Kontynuując spotkania w kętrzyńskich świątyniach, w imieniu Biskupa i pracowników CBK zapraszamy wszystkich miłośników przeszłości ale i teraźniejszości naszej małej ojczyzny w sobotę 22 kwietnia do kościoła ewangelicko-augsburskiego p.w. św. Jana. Początek spotkania tradycyjnie o godz. 10.00, tym razem w kościele.

Kościół ewangelicko-augsburski p.w. św. Jana – 1964r., fot. udostępniła Edith Kaes

Poniżej krótka historia obiektu.

Nieopodal wieży dzwonnej i prezbiterium kościoła św. Jerzego w Kętrzynie (niem. Rastenburg) posadowiony jest niewielki tynkowany budynek kościoła pokrytego dachem czterospadowym. Pierwotnie była to kaplica cmentarna z dwuspadowym dachem wzniesiona w 1480r., która w ciągu stuleci poddawana była wielokrotnie przebudowie. Początkowo stanowiła małe pomieszczenie i dla zaoszczędzenia materiałów budowlanych – podobnie jak sąsiadujący kościół św. Jerzego – wkomponowano ją w ciąg murów obronnych. W 1546r. dobudowano piętro na potrzeby założonej wtedy szkoły łacińskiej, zwanej Wielką Szkołą. Parter przebudowano na kościół, w którym odbywały się ewangelickie nabożeństwa w języku polskim. W 1565r. kościół, do którego wejście było w ścianie zachodniej, przedłużono w kierunku południowym do murów obronnych. Wtedy też surową, gotycką bryłę obiektu przebudowano, zdobiąc go renesansowymi elewacjami ścian szczytowych. W 1630r., po zniszczeniach najazdem wojsk polskich (1628-1629) dowodzonych przez płk. Jakuba Butlera (szlachcic irlandzki na służbie królów polskich), elektor Jerzy Wilhelm zlecił gruntowne odnowienie budynku. Kolejnego remontu i odnowienia dokonał w 1691r. starosta Christoph Alexander von Rauschke. Przedłużono wtedy kościół w kierunku północnym oraz wykonano nowe wyposażenie, w tym stojące do dzisiaj: ołtarz i ambonę. W 1817r. w kościele zlikwidowano piętro i wykonano drewniane sklepienie beczkowe nakryte czterospadowym dachem. Taki właśnie wygląd kościół zachował do dnia dzisiejszego. Wnętrze zdobi barokowy, drewniany ołtarz sięgający sklepienia. Zbudowany został w 1691r., odrestaurowany w 1985r. W ołtarzu znajdują się trzy obrazy: główny obraz ołtarzowy przedstawia „Ukrzyżowanie”, nad nim „Zmartwychwstanie”, na dole przy predelli „Ostatnia Wieczerza”. Po bokach, w dwóch niszach, stoją dwie drewniane figury przedstawiające św. Piotra Apostoła z kluczem i św. Jana Apostoła z kielichem komunijnym. Na szczycie ołtarza znajduje się odtworzona rzeźba pelikana z pisklętami – symbol ofiarnej miłości Bożej (przed 1945r. ołtarz zwieńczał równoboczny trójkąt z wychodzącymi promieniami – symbol Trójcy Św., Opatrzności Bożej). Na ołtarzu zachowała się łacińska inskrypcja fundatora, duchownego kościoła w latach 1678-1695: „Aby Ojciec niebieski dał tym niebiańskie radości, którzy radą i czynem naszą świątynię wspomagają, tak modlił się Christoph Froelich Diakon”. Polichromowana barokowa ambona z 1691r., z bogatą snycerką, została gruntownie odrestaurowana w 1998r. ze środków fundacji współpracy polsko-niemieckiej. Na drzwiach znajdują się obrazy przedstawiające czterech ewangelistów, a na baldachimie widnieje werset biblijny (Iz 58,1): ”Wołaj na całe gardło, nie powściągaj się, podnieś jak trąba swój głos i wspominaj mojemu ludowi jego występki, a domowi Jakuba jego grzechy”. Korpus pokryty jest 11 obrazami symbolizującymi Ducha Bożego. Ambonę wspiera rzeźba Mojżesza z dziesięciorgiem przykazań, która przez 50 lat po II wojnie światowej stała w magazynie kętrzyńskiego muzeum zanim powróciła na swoje pierwotne miejsce. Jest to jedyny przypadek zwrotu zabytku z muzeum do kościoła. Na chórze znajdują się 11-głosowe organy zbudowane w 1838r. w warsztacie królewieckiego organmistrza Johanna Scherweita, przeniesione w 1979r. z byłego ewangelickiego kościoła w Bezławkach. Także z Bezławek pochodzi tablica z nazwiskami poległych w wojnach 1813-1815 i 1870-1871 (przy nazwiskach podana jest miejscowość pochodzenia i stopień wojskowy). Tablica przeciągniętą ma wzdłuż dolnej krawędzi wstęgę z cytatem biblijnym z Objawienia św. Jana: „Bądź wierny aż do śmierci“.

Opr. Tadeusz Korowaj