NOWA WYSTAWA W CENTRUM BIBLIOTECZNO – KULTURALNYM POWIATU KĘTRZYŃSKIEGO „ZBRODNIE NIEMIECKIE I SOWIECKIE NA POLAKACH 1939-1945”
W tym roku mija 84. rocznica niemieckiej i rosyjskiej agresji zbrojnej wobec Polski. 1 września III Rzesza, a 17 września 1939r. Związek Sowiecki uderzyły na Polskę. Rozpoczęła się II wojna światowa, która trwała 6 lat. W tym okresie oba państwa dokonały eksterminacji mieszkańców II Rzeczypospolitej, Niemcy w części zachodniej, Rosjanie – wschodniej. Ogółem zginęło ponad 6 mln obywateli polskich, zdecydowana większość to ludność cywilna.
Eksponowana w Centrum Biblioteczno – Kulturalnym Powiatu Kętrzyńskiego wystawa, użyczona z Instytutu Pamięci Narodowej, ukazuje ogrom zbrodni dokonanych na polskim narodzie przez oba totalitarne systemy, nazistowski i sowiecki. O tym, że oba państwa działały wspólnie nad eksterminacją, mówią poniższe fakty historyczne. Sowiecka współpraca z III Rzeszą walnie przyczyniła się do wyciągnięcia Niemiec z kryzysu i ułatwiła gwałtowną rozbudowę ogromnego potencjału militarnego. Warto wiedzieć, bo ten fakt jest przemilczany, że jeszcze przed wybuchem II wojny światowej, w latach 1937-38 NKWD przeprowadziło tzw. „Operacje polską”. Była to de facto czystka etniczna, w wyniku której na śmierć przez strzał w tył głowy zginęło co najmniej 111.000 Polaków, a ponad 22.000 zesłano do łagrów.
* Traktat w Rapallo z 16 kwietnia 1922r. (przedłużany w 1931 i 1933r.). Nawiązano tajne porozumienia o kooperacji wojskowej. Związek Sowiecki pomagał Niemcom omijać ograniczenia traktatu wersalskiego. Udzielało Niemcom poligonów w celu testowania broni pancernej, lotniczej i gazowej. Poza rozwojem technologii zakazanej traktatami umożliwiło to też szkolenie przyszłej kadry wojsk pancernych i lotnictwa.
* Niemiecko – sowieckie porozumienie kredytowe podpisane 19 sierpnia 1939r. III Rzesza udzieliła Związkowi Sowieckiemu kredytu wysokości 200 milionów marek na zakup dóbr niemieckiego przemysłu, co miało być spłacane transportem materiałów deficytowych dla Niemiec.
* Pakt Ribbentrop – Mołotow podpisany 23 sierpnia 1939r. Oficjalnie był paktem o nieagresji, ale zawierał tajny protokół o współpracy wojskowej Niemiec i Związku Sowieckiego oraz o podziale na strefy interesu Europy Środkowej i Wschodniej. Zapada decyzja o wspólnym rozbiorze Polski.
* Konferencje niemieckiego Gestapo z sowieckim NKWD w latach 1939-1940 w Przemyślu, Zakopanem i Krakowie w sprawie koordynacji działań nad eksterminacją Polaków. Była to realizacja tajnego załącznika do traktatu o granicach i przyjaźni III Rzesza – Związek Sowiecki, podpisanego w Moskwie 28 września 1939r., w którym dokonano czwartego rozbioru ziem polskich.
* Niemiecko – sowieckie porozumienie handlowe z 11 lutego 1940r. Na mocy porozumienia Związek Sowiecki zaopatrzył III Rzeszę w surowce o wartości 420-430 milionów marek. Do czasu złamania niemiecko – sowieckiego paktu machina wojenna Hitlera została zasilona przez: 1,6 mln ton zboża, 900 tys. ton ropy, 500 tys. ton rudy żelaza, 300 tys. ton złomu, 200 tys. ton fosforanów, 200 tys. ton bawełny, 140 tys. ton manganu, 100 tys. ton soi, 18 tys. ton gumy i 2 tys. kg platyny.
Od 2021r. na Warmii i Mazurach każdego 18 stycznia obchodzony jest Dzień Pamięci Ofiar Obu Totalitaryzmów. Sejmik Województwa Warmińsko-Mazurskiego w podjętej uchwale z 26 maja 2020r. wystosował apel dotyczący corocznego czczenia pamięci ofiar tragedii spowodowanych przez oba totalitaryzmy, do jakich doszło w regionie, w szczególności w latach 1939-1956. W tym właśnie dniu oddajmy hołd dziesiątkom tysięcy niewinnych osób, w większości cywilnym i bezbronnym, mieszkańcom tej ziemi, jeńcom wojennym, robotnikom przymusowym, obywatelom Polski i innych państw, którzy stali się ofiarami obu totalitaryzmów. Wszystkim im jesteśmy winni pamięć, a także jesteśmy zobowiązani do odkrywania i upowszechniania wiedzy o tamtych wydarzeniach – powiedział Marszałek Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Gustaw Marek Brzezin. 18 stycznia to data, która na Dzień Pamięci Ofiar Obu Totalitaryzmów na Warmii i Mazurach wybrana została nieprzypadkowo. Właśnie tego dnia w 1945r. obóz w Działdowie z rąk wycofujących się hitlerowców przeszedł w ręce sowietów i NKWD.
Wystawę oglądać można do końca września w siedzibie CBK przy ul. Pocztowej 11 w dni powszednie w godzinach 9.00 – 16.00 oraz w soboty 2 i 16 września w godzinach 9.00 – 13.00. Zapraszamy
Tadeusz Korowaj – dyr. CBK
